Rouwverwerking door kinderen

Helaas krijgen ook kinderen te maken het overlijden van een bekende. Maar hoe gaat u om met rouwverwerking door kinderen? En hoe rouwen kinderen eigenlijk? De antwoorden en meer informatie over rouwverwerkig bij kinderen vindt u hier.

rouw-verwerking-kinderen-overlijden-informatie

Hoe rouwt een kind?

De meeste jonge kinderen krijgen niet te maken met een overlijden van een bekende. Vaak zijn kinderen hier ook niet mee bezig en houden er dus minder rekening mee dan volwassenen. Toch kan bijvoorbeeld een opa of oma overlijden. Na een overlijden zullen veel kinderen anders reageren dan volwassenen.

Kinderen verwerken rouw vaak meer in gedeelten. Dit is met name zichtbaar aan stemmingswisselingen. Het ene moment kan het kind gewoon vrolijk spelen en het andere moment groot verdriet hebben. Ook kan de rouwverwerking zich uiten in de volgende vormen:

• concentratieproblemen
• boos of moeilijk gedrag
• lichamelijke klachten
• slaapproblemen
• eetproblemen
• veel behoefte aan knuffelen

Bij wat oudere kinderen, wordt het verdriet soms ook wegeweggedrukt. Vaak omdat het kind het gezin niet wil belasten. Dit wordt met name waargenomen bij kinderen die één van de ouders zijn verloren. Het verdriet kan pas zichtbaar worden wanneer het kind denkt dat het gezin een deel van het verdriet verwerkt heeft. Vervelend gedrag na de eerste periode van rouw, kan dus voor het kind de eerste periode van rouw zijn.

Tips voor volwassenen over rouwverwerking, vindt u via de volgende link: hoe lang duurt rouwverwerking?

 

Hoe omgaan met rouwverwerking bij een kind?

Veel ouders zullen hun verdriet niet tonen in bijzijn van het kind. Dit om het te beschermen tegen verdriet. Dit idee is goed bedoeld maar kan het kind ook de indruk geven dat het zijn / haar verdriet niet kan tonen. Vaak is daarom een tussenweg het “beste”. Praktisch gezien kunt u dus in een bepaalde mate, gerust uw verdriet tonen in bijzijn van uw kind. Dit kan het kind meer de ruimte geven ook zijn / haar gevoelens te uiten. Toon uw verdriet wel in een bepaalde mate. Het kind moet namelijk niet het idee krijgen dat de ouder het overlijden niet aan kan. Dit kan namelijk een angstig gevoel geven.

 

 

Tips bij rouwverwerking bij kinderen

  1. Bied liefde en structuur aan het kind.
    Een overlijden zorgt vaak voor een onzeker en onveilig gevoel bij kinderen. Zorg daarom voor structuur en voorkom “onveilige” situaties. Bijvoorbeeld door het kind niet alleen van school naar huis te laten gaan maar door het op te (laten) halen. Ook vaste slaap- en eettijden kunnen positief bijdragen door de prettige structuur.
  2. Houd verdriet en emoties van het kind niet tegen.
    Ook kunt u zelf uw emoties tonen in bijzijn van uw kind. Samen even huilen zorgt vaak voor een fijn gevoel van samenhorigheid. Een gevoel dat het kind er niet alleen voor staat.
  1. Houd de overledene bespreekbaar
    Laat de overledenen voortbestaan binnen het gezin / de familie. Soms ontwijken ouders het praten over de overleden dierbare om zo extra verdriet bij het kind te voorkomen. Echter is de dierbare blijven betrekken bij het gezin, vaak juist verstandig. Uit onderzoek blijkt dat kinderen dit juist fijn vinden. Blijven praten over de overledene. Bijvoorbeeld door het bekijken van foto’s of praten over leuke herinneringen.
  1. Bied enige zekerheid voor de toekomst
    Sommige kinderen zijn bang dat er meer mensen zullen overlijden. Eventueel in combinatie met de angst dat er dan niemand meer zal zijn om voor hun te zorgen. Bespreek dit open met het kind. Leg rustig uit dat de kans op een overlijden niet zo groot is. Ook kunt u aangeven dat er altijd iemand goed voor uw kind zal zorgen. Eventueel met benoeming van een naam.
  1. Verplaats u in het kinderbelang van bepaalde dagen
    Bepaalde dagen zijn voor kinderen veel belangrijker, dan voor ons volwassenen. Hierbij kunt u denken aan bijvoorbeeld een verjaardag, sinterklaas, moederdag / vaderdag, sportdag of kerst. Kinderen zijn hier vaak al vroeger mee bezig dan volwassenen. Praat hier over met uw kind en vraag hoe hij / zij deze dag graag wil invullen. Neem hierbij eventueel contact op met een leerkracht.
    .
  2. Professionele hulp zoeken is niet raar
    Wanneer u het gevoel heeft dat het kind de rouwverwerking niet goed aan kan, is hulp van buitenaf vaak een goede oplossing. Dit wordt geregeld gedaan bij rouwverwerking en is niets om u voor te schamen.
    Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn wanneer het kind na een aantal maanden nog steeds last heeft van symptomen als slecht kunnen slapen, weinig energie, boosheid of sociale veranderingen.

 

Rouwverwerking door kinderen per leeftijd

Kinderenjaren tellen qua ontwikkeling minstens dubbel. Daardoor zal ook de rouwverwerking door kinderen nogal verschillen tussen de verschillende leeftijdscategorieën. U vindt hier per categorie meer informatie.

Baby’s en peuters
In de leeftijd van 0 tot 3 jaar begrijpen kinderen nog niet van de dood inhoudt. Zodoende zullen baby’s en peuters geen verdriet ervaren na een overlijden. Wel deze jonge kinderen al het verdriet van bijvoorbeeld de ouders voelen. Zelfs baby’s kunnen dit al merken.
Bij het overlijden van een ouder kan wel gemis ontstaan. Echter kan dit snel wegtrekken wanneer een ander persoon de liefde, verzorging en bescherming biedt dat de ouder bood.

Mocht er wel een rouwreactie waar te nemen zijn, dan is dit vaak in de vorm van slecht slapen en/of eten. Dit kan zelfs enkele maanden na het overlijden nog optreden.

hoe-overlijden-verwerken-door-kind-rouw

Kleuters
Bij kinderen tussen de 3 en 6 jaar (kleuters) is vaak al wel bekend wat de dood is. Vaak is echter niet helemaal duidelijk dat een overleden iemand niet meer terug kan komen. Zodoende kunnen kleuters vragen wanneer de overledene terug komt.
Daarnaast kan een kleuter bang worden dat ook andere bekenden zullen overlijden waardoor extra aanhankelijk gedrag zichtbaar kan worden. Deze angst voor de dood kan veroorzaakt worden door fantasieën over de dood die vaak erger zijn dan de realiteit. Zodoende is het verstandig rustig uit te leggen wat er gebeurd wanneer iemand overlijdt.

Schoolkinderen
In de leeftijd van zes tot twaalf jaar weten kinderen vaak al wat de dood inhoudt. Tot gemiddeld het negende jaar, kan het nog wel onduidelijk zijn dat de dood niet te vermijden is.
Deze leeftijdsgroep verwerkt het verdriet soms door zich zelf af te zonderen. Om eenzaamheid of een slechte verwerking te voorkomen, is het van belang te praten over het overlijden en het resulterende verdriet.
Een kind van deze leeftijd meenemen naar een uitvaart wordt vaak geadviseerd. Dit zodat ook het kind een afscheid heeft en leert dat ook andere mensen verdriet hebben en dit uiten.

Pubers
De meeste kinderen tussen de 12 en 18 jaar (pubers) zullen rouw verwerken zoals volwassenen. Wel zitten deze kinderen in de puberteit waardoor het verdriet zichtbaar kan worden in de vorm van verwarring en verzet. Ook wordt het verdriet niet altijd getoond. Daarom is het ook bij pubers belangrijk, te praten over hoe het kind zich voelt. Het gaat hierbij niet om een gesprek als; “hoe gaat het” en een antwoord als “wel goed”. Een gesprek dat verlichting kan geven gaat dieper.

Bij het overlijden van een ouder, kan een puber schuldgevoelens ervaren door eerdere ruzies of bepaald gedrag ten opzichte van de overleden ouder. Deze schuldgevoelens dienen eigenlijk te worden weggenomen omdat het rouwproces hierdoor slechter kan verlopen.

 

Het belangrijkste advies voor zowel kinderen als volwassen is; toon emoties en praat over het overlijden. Praten brengt verlichting.
Ook kan een gedenksieraad of asbeeldje een fijne steun bieden. Voorbeelden vindt u via: ashangers en gedenkbeeldjes.